Dünya’mız, o muazzam atmosferiyle birlikte, bizler için yaşamsal bir öneme sahip. Ancak, özellikle son yıllarda endüstrileşme, şehirleşme ve bilinçsiz tüketim alışkanlıkları yüzünden, hava kirliliği giderek artan bir tehdit oluşturuyor.
Bu durum, sadece sağlığımızı değil, aynı zamanda ekosistemleri ve iklimi de derinden etkiliyor. Çocukluğumda mis gibi kokan havayı solurken, şimdilerde çoğu zaman maskeyle dolaşmak zorunda kalmak içimi acıtıyor.
Sanki nefes almak bile lüks haline geldi. İşte bu yüzden, hava kirliliğinin nedenlerini, sonuçlarını ve çözüm yollarını anlamak, hepimizin sorumluluğu.
Gelecek nesillere temiz bir dünya bırakmak için ne yapabiliriz? Aşağıdaki satırlarda bu kritik konuyu daha yakından inceleyelim.
## Hava Kirliliğinin Ardındaki Karmaşık Ağ: Temel NedenlerHava kirliliğinin karmaşıklığı, tek bir nedene indirgenemeyecek kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Fabrika bacalarından yükselen dumanlar, egzoz gazları, ısınma sistemlerinden kaynaklanan emisyonlar ve hatta tarım faaliyetleri bile bu karmaşık ağın bir parçası.
Çocukken dedemin köyünde tarlalarda yakılan anızların nasıl genzimi yaktığını hatırlıyorum. O zamanlar pek anlamasam da, şimdi o anızların havayı ne kadar kirlettiğini daha iyi kavrıyorum.
Endüstriyel Üretimin İzleri
1. Fosil yakıtların yakılması: Fabrikaların ve enerji santrallerinin çalışması için kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların yakılması, atmosfere büyük miktarda zararlı gaz salınmasına neden oluyor.
Özellikle kükürt dioksit ve azot oksitler, asit yağmurlarına yol açarak hem doğal yaşamı hem de tarihi yapıları tehdit ediyor. 2. Üretim süreçlerinden kaynaklanan emisyonlar: Çimento, demir-çelik ve kimya endüstrileri gibi bazı üretim süreçleri, doğrudan havaya zararlı partiküller ve gazlar salabiliyor.
Örneğin, bir demir-çelik fabrikasının yakınında yaşayan bir arkadaşım, evlerinin sürekli toz içinde kaldığından şikayet ediyordu. 3. Atık yönetimi sorunları: Düzensiz depolama alanları ve atık yakma tesisleri, havayı kirleten metan, dioksin ve furan gibi tehlikeli maddelerin yayılmasına neden olabiliyor.
İstanbul’da yaşadığım dönemde, bazı semtlerdeki çöp kokusundan durulmazdı.
Ulaşımın Karanlık Yüzü
1. Egzoz gazları: Özellikle büyük şehirlerdeki araç trafiği, hava kirliliğinin en önemli kaynaklarından biri. Benzinli ve dizel araçlardan çıkan egzoz gazları, azot oksitler, karbon monoksit ve partikül madde gibi zararlı maddeler içeriyor.
Şahsen, her sabah işe giderken trafik sıkışıklığında soluduğum havadan dolayı içim kararıyor. 2. Toplu taşıma yetersizliği: Toplu taşıma sistemlerinin yetersiz olması, insanların özel araçlarına yönelmesine ve dolayısıyla hava kirliliğinin artmasına neden oluyor.
Ankara’da yaşayan bir akrabam, toplu taşıma araçlarının çok kalabalık olmasından dolayı mecburen arabayla işe gidiyor. 3. Hava ve deniz ulaşımı: Uçak ve gemi motorlarından çıkan emisyonlar da hava kirliliğine önemli katkıda bulunuyor.
Özellikle turizm sezonunda, kıyı bölgelerindeki hava kalitesi ciddi şekilde düşebiliyor.
Evlerimizdeki Tehlike
1. Isınma sistemleri: Özellikle kış aylarında, kömür ve odun gibi yakıtların kullanılması, hava kirliliğini önemli ölçüde artırabiliyor. Kaloriferlerin yanmaya başladığı o ilk günlerde, şehrin üzerinde oluşan gri duman tabakası beni her zaman endişelendirmiştir.
2. Ev içi kimyasallar: Temizlik ürünleri, boyalar ve diğer ev içi kimyasallar, havaya zararlı organik bileşikler (VOC) salabiliyor. Özellikle kapalı ortamlarda, bu maddelerin yoğunluğu sağlığımızı tehdit edebiliyor.
3. Sigara dumanı: Sigara dumanı, hem içenler hem de pasif içiciler için ciddi bir sağlık riski oluşturuyor ve hava kalitesini olumsuz etkiliyor.
İklim Değişikliğinin Tetiklediği Doğal Faktörler
İklim değişikliği, doğal faktörlerin hava kirliliğini tetikleme potansiyelini artırıyor. Kuraklık, orman yangınları ve toz fırtınaları gibi olaylar, havaya salınan partikül madde miktarını artırarak hava kalitesini düşürüyor.
Antalya’da yaşadığım bir yaz, orman yangınlarından dolayı günlerce evden çıkamamıştım.
Kuraklık ve Toz Fırtınaları
* Toprak erozyonu: Kuraklık nedeniyle bitki örtüsünün azalması, toprak erozyonunu hızlandırıyor. Bu durum, toz fırtınalarının daha sık ve şiddetli yaşanmasına neden oluyor.
* Su kaynaklarının azalması: Kuraklık, su kaynaklarının azalmasına ve dolayısıyla sulama için kullanılan su miktarının düşmesine yol açıyor. Bu da tarım alanlarından kalkan toz miktarını artırıyor.
* Çölleşme: Kuraklık, çölleşme sürecini hızlandırarak verimli toprakların çölleşmesine neden oluyor. Çölleşen alanlardan kalkan tozlar, uzak mesafelere taşınarak hava kirliliğine katkıda bulunuyor.
Orman Yangınları
* Yanma ürünleri: Orman yangınları, atmosfere büyük miktarda duman, kül ve diğer yanma ürünleri salıyor. Bu maddeler, hem yerel hem de bölgesel hava kalitesini olumsuz etkiliyor.
* Karbon salımı: Orman yangınları, ağaçlarda depolanmış karbonun atmosfere salınmasına neden oluyor. Bu durum, iklim değişikliğini daha da kötüleştiriyor.
* Ekosistem tahribatı: Orman yangınları, orman ekosistemlerini tahrip ederek biyoçeşitliliği azaltıyor ve su kaynaklarını olumsuz etkiliyor.
Volkanik Patlamalar
* Kül ve gaz salımı: Volkanik patlamalar, atmosfere büyük miktarda kül, gaz ve aerosol salıyor. Bu maddeler, hem yerel hem de küresel hava kalitesini etkileyebiliyor.
* İklim etkileri: Volkanik patlamalar, atmosfere salınan kükürt dioksit gazının güneş ışınlarını yansıtması nedeniyle kısa süreli küresel soğumaya neden olabiliyor.
* Sağlık etkileri: Volkanik küller, solunum yolu rahatsızlıklarına ve göz tahrişine neden olabiliyor.
Hava Kirliliğinin Sağlığımız Üzerindeki Acımasız Etkileri
Hava kirliliğinin sağlığımız üzerindeki etkileri, solunum yolu hastalıklarından kalp rahatsızlıklarına, kanserden erken ölümlere kadar uzanan geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar, hava kirliliğinden daha fazla etkileniyor. Geçen kış, astımı olan teyzem hava kirliliğinden dolayı hastaneye yatmak zorunda kalmıştı.
O günden beri, hava kirliliğinin ne kadar tehlikeli olduğunu daha iyi anladım.
Solunum Yolu Hastalıkları
1. Astım: Hava kirliliği, astım ataklarını tetikleyebiliyor ve astım semptomlarını kötüleştirebiliyor. 2.
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH): Hava kirliliği, KOAH gelişim riskini artırabiliyor ve KOAH semptomlarını şiddetlendirebiliyor. 3. Akciğer enfeksiyonları: Hava kirliliği, akciğer enfeksiyonlarına yakalanma riskini artırabiliyor ve enfeksiyonların seyrini ağırlaştırabiliyor.
Kalp ve Damar Hastalıkları
1. Kalp krizi: Hava kirliliği, kalp krizi riskini artırabiliyor. 2.
İnme: Hava kirliliği, inme riskini artırabiliyor. 3. Hipertansiyon: Hava kirliliği, hipertansiyon gelişim riskini artırabiliyor.
Kanser
1. Akciğer kanseri: Hava kirliliği, akciğer kanseri riskini artırabiliyor. 2.
Mesane kanseri: Hava kirliliği, mesane kanseri riskini artırabiliyor. 3. Lösemi: Hava kirliliği, lösemi riskini artırabiliyor.
Diğer Sağlık Etkileri
1. Doğurganlık sorunları: Hava kirliliği, doğurganlık sorunlarına neden olabiliyor. 2.
Gelişimsel sorunlar: Hava kirliliği, çocukların gelişimini olumsuz etkileyebiliyor. 3. Sinir sistemi sorunları: Hava kirliliği, sinir sistemi sorunlarına neden olabiliyor.
Hava Kirliliğinin Ekonomik ve Sosyal Yansımaları
Hava kirliliğinin ekonomik ve sosyal yansımaları, sağlık harcamalarındaki artıştan verimlilik kayıplarına, turizm gelirlerindeki düşüşten sosyal eşitsizliklerin derinleşmesine kadar uzanan geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Hava kirliliğinden en çok etkilenenler genellikle düşük gelirli ve dezavantajlı gruplar oluyor. Benim yaşadığım semtte, hava kirliliğinden dolayı işe gidemeyen birçok insan tanıyorum.
Sağlık Harcamalarındaki Artış
* Hastaneye yatışlar: Hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle hastaneye yatışlar artıyor ve bu da sağlık harcamalarını yükseltiyor. * İlaç kullanımı: Hava kirliliğine bağlı hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçların tüketimi artıyor ve bu da ilaç harcamalarını yükseltiyor.
* Doktor ziyaretleri: Hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle doktor ziyaretleri artıyor ve bu da sağlık sistemine ek yük getiriyor.
Verimlilik Kayıpları
* İşe devamsızlık: Hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle insanlar işe gidemiyor ve bu da verimlilik kayıplarına neden oluyor. * Okula devamsızlık: Hava kirliliğine bağlı hastalıklar nedeniyle çocuklar okula gidemiyor ve bu da eğitimde aksamalara neden oluyor.
* Çalışma performansı: Hava kirliliği, insanların çalışma performansını düşürebiliyor.
Turizm Gelirlerindeki Düşüş
* Hava kirliliği algısı: Hava kirliliğinin yüksek olduğu bölgeler, turistler tarafından tercih edilmeyebiliyor ve bu da turizm gelirlerini düşürebiliyor.
* Sağlık riskleri: Hava kirliliği, turistlerin sağlığını tehdit edebiliyor ve bu da turizm sektörünü olumsuz etkileyebiliyor. * Doğal güzelliklerin zarar görmesi: Hava kirliliği, doğal güzelliklerin zarar görmesine neden olabiliyor ve bu da turizm potansiyelini azaltabiliyor.
Sosyal Eşitsizliklerin Derinleşmesi
* Düşük gelirli grupların daha fazla etkilenmesi: Düşük gelirli gruplar genellikle hava kirliliğinin yüksek olduğu bölgelerde yaşıyor ve bu da sağlıklarını daha fazla etkiliyor.
* Sağlık hizmetlerine erişimdeki eşitsizlikler: Düşük gelirli grupların sağlık hizmetlerine erişimi daha zor olabiliyor ve bu da hava kirliliğinin etkilerini daha da kötüleştirebiliyor.
* Eğitim ve iş fırsatlarına erişimdeki eşitsizlikler: Hava kirliliğinin etkileri nedeniyle eğitim ve iş fırsatlarına erişimde eşitsizlikler yaşanabiliyor.
Temiz Bir Gelecek İçin Atılması Gereken Adımlar
Hava kirliliğiyle mücadele, bireysel çabalardan uluslararası işbirliğine kadar uzanan geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Daha temiz enerji kaynaklarına yönelmek, toplu taşıma kullanımını teşvik etmek, endüstriyel emisyonları kontrol altına almak ve bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirmek, bu mücadelenin temel taşlarını oluşturuyor.
Umutsuzluğa kapılmak yerine, her birimizin yapabileceği bir şeyler olduğuna inanıyorum.
Sürdürülebilir Enerjiye Yatırım Yapmak
1. Güneş enerjisi: Güneş enerjisi, temiz ve sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Güneş panelleri, evlerin ve işyerlerinin elektrik ihtiyacını karşılayabiliyor.
2. Rüzgar enerjisi: Rüzgar enerjisi, temiz ve sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Rüzgar türbinleri, elektrik üretebiliyor.
3. Jeotermal enerji: Jeotermal enerji, yeryüzünün iç ısısından elde edilen temiz ve sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Jeotermal enerji santralleri, elektrik ve ısı üretebiliyor.
Toplu Taşımayı Teşvik Etmek
1. Toplu taşıma altyapısını geliştirmek: Otobüs, metro ve tramvay hatlarını genişletmek ve iyileştirmek, toplu taşıma kullanımını teşvik ediyor. 2.
Toplu taşıma ücretlerini düşürmek: Toplu taşıma ücretlerini düşürmek veya ücretsiz hale getirmek, toplu taşıma kullanımını teşvik ediyor. 3. Bisiklet kullanımını teşvik etmek: Bisiklet yolları yapmak ve bisiklet kiralama sistemleri kurmak, bisiklet kullanımını teşvik ediyor.
Endüstriyel Emisyonları Kontrol Altına Almak
1. Emisyon standartlarını sıkılaştırmak: Endüstriyel tesislerin atmosfere salabileceği zararlı madde miktarlarını sınırlayan emisyon standartlarını sıkılaştırmak gerekiyor.
2. Temiz teknolojileri teşvik etmek: Endüstriyel tesislerin daha temiz teknolojiler kullanmasını teşvik etmek gerekiyor. 3.
Denetimleri sıklaştırmak: Endüstriyel tesislerin emisyonlarını düzenli olarak denetlemek gerekiyor.
Bilinçli Tüketim Alışkanlıkları Geliştirmek
1. Daha az tüketmek: İhtiyacımız olmayan ürünleri satın almamak ve gereksiz tüketimden kaçınmak gerekiyor. 2.
Geri dönüşüme önem vermek: Atıklarımızı geri dönüştürmek ve geri dönüştürülmüş ürünleri tercih etmek gerekiyor. 3. Yerel ürünleri tercih etmek: Yerel ürünleri tercih etmek, nakliye kaynaklı emisyonları azaltıyor.
Hava Kalitesini Artırmak İçin Teknolojik Çözümler
Teknolojik gelişmeler, hava kirliliğiyle mücadelede önemli bir rol oynuyor. Hava temizleme cihazları, akıllı şehir uygulamaları ve sensör teknolojileri, hava kalitesini iyileştirmek için kullanabileceğimiz araçlardan sadece birkaçı.
Teknolojinin gücünü kullanarak daha temiz bir geleceğe ulaşabiliriz.
Hava Temizleme Cihazları
* HEPA filtreler: HEPA filtreler, havadaki partikül maddeyi etkili bir şekilde temizleyebiliyor. * Aktif karbon filtreler: Aktif karbon filtreler, havadaki gaz ve kokuları emebiliyor.
* UV-C teknolojisi: UV-C teknolojisi, havadaki bakteri ve virüsleri öldürebiliyor.
Akıllı Şehir Uygulamaları
* Hava kalitesi izleme sistemleri: Hava kalitesi izleme sistemleri, havadaki kirleticilerin seviyelerini gerçek zamanlı olarak ölçebiliyor. * Trafik yönetimi sistemleri: Trafik yönetimi sistemleri, trafik akışını optimize ederek egzoz gazı emisyonlarını azaltabiliyor.
* Enerji verimli binalar: Enerji verimli binalar, enerji tüketimini azaltarak hava kirliliğini önleyebiliyor.
Sensör Teknolojileri
* Hava kalitesi sensörleri: Hava kalitesi sensörleri, havadaki kirleticilerin seviyelerini ölçebiliyor ve bu bilgileri kullanıcılara iletebiliyor. * Akıllı ev sistemleri: Akıllı ev sistemleri, hava kalitesine göre havalandırma ve ısıtma sistemlerini otomatik olarak ayarlayabiliyor.
* Giyilebilir sensörler: Giyilebilir sensörler, kişisel hava kalitesi maruziyetini ölçebiliyor ve kullanıcılara uyarılar gönderebiliyor.
Hava Kirliliğiyle Mücadelede Bireysel Sorumluluklar
Hava kirliliğiyle mücadele, hepimizin sorumluluğu. Günlük hayatımızda yapacağımız küçük değişikliklerle bile büyük fark yaratabiliriz. Araba yerine toplu taşıma kullanmak, enerji tasarruflu cihazlar tercih etmek, geri dönüşüme önem vermek ve bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirmek, bu değişikliklerden sadece birkaçı.
Unutmayalım ki, her birimizin attığı adım, daha temiz bir geleceğe giden yolda bir tuğla niteliğinde.
Ulaşım Alışkanlıklarını Değiştirmek
* Toplu taşımayı tercih etmek: Araba yerine otobüs, metro veya tramvay gibi toplu taşıma araçlarını kullanmak gerekiyor. * Bisiklete binmek veya yürümek: Kısa mesafelerde araba kullanmak yerine bisiklete binmek veya yürümek gerekiyor.
* Araba paylaşımı yapmak: Aynı güzergaha giden kişilerle araba paylaşımı yapmak gerekiyor.
Enerji Tasarrufu Yapmak
* Enerji tasarruflu ampuller kullanmak: Evlerde ve işyerlerinde enerji tasarruflu ampuller kullanmak gerekiyor. * Elektronik cihazları kapatmak: Kullanılmayan elektronik cihazları kapatmak gerekiyor.
* Yalıtıma önem vermek: Evlerin ve işyerlerinin yalıtımına önem vermek gerekiyor.
Geri Dönüşüme Önem Vermek
* Atıkları ayrıştırmak: Kağıt, plastik, cam ve metal gibi atıkları ayrıştırmak gerekiyor. * Geri dönüştürülmüş ürünleri tercih etmek: Geri dönüştürülmüş ürünleri tercih etmek gerekiyor.
* Ambalaj atıklarını azaltmak: Ambalaj atıklarını azaltmak için daha az ambalajlı ürünler satın almak gerekiyor.
Bilinçli Tüketim Alışkanlıkları Geliştirmek
* Daha az tüketmek: İhtiyacımız olmayan ürünleri satın almamak ve gereksiz tüketimden kaçınmak gerekiyor. * Sürdürülebilir ürünleri tercih etmek: Sürdürülebilir ürünleri tercih etmek gerekiyor.
* Yerel ürünleri tercih etmek: Yerel ürünleri tercih etmek, nakliye kaynaklı emisyonları azaltıyor.
| Hava Kirliliği Kaynağı | Etkileri | Çözüm Önerileri |
|---|---|---|
| Endüstriyel Üretim | Solunum yolu hastalıkları, asit yağmurları | Emisyon standartlarını sıkılaştırmak, temiz teknolojileri teşvik etmek |
| Ulaşım | Kalp ve damar hastalıkları, solunum yolu hastalıkları | Toplu taşımayı teşvik etmek, bisiklet kullanımını teşvik etmek |
| Isınma Sistemleri | Solunum yolu hastalıkları | Doğalgaz kullanımını teşvik etmek, yalıtıma önem vermek |
| Orman Yangınları | Solunum yolu hastalıkları, iklim değişikliği | Orman yangınlarını önlemek, ormanları korumak |
Hava kirliliği, günümüzün en önemli küresel sorunlarından biri ve hepimizi etkiliyor. Ancak, umutsuzluğa kapılmak yerine, hepimizin bu sorunun çözümüne katkıda bulunabileceğini unutmamalıyız.
Bireysel çabalarımız, toplu hareketlere dönüştüğünde büyük bir fark yaratabilir. Daha temiz bir çevre için hep birlikte adım atalım.
Sonuç
Hava kirliliğiyle mücadele, uzun ve zorlu bir süreç olsa da, umutsuzluğa kapılmamalıyız. Her birimizin yapabileceği küçük değişiklikler bile büyük bir fark yaratabilir. Daha temiz bir gelecek için hep birlikte adım atalım.
Unutmayalım ki, temiz hava sadece bir lüks değil, temel bir insan hakkıdır. Bu hakkı korumak ve gelecek nesillere aktarmak için elimizden geleni yapmalıyız.
Hep birlikte daha temiz bir Türkiye ve daha temiz bir dünya için çalışmaya devam edelim.
Çünkü nefes almak, hayat demektir.
Sağlıklı ve temiz bir geleceğe…
Bilgi Kutusu
1. İstanbul’da yaşayanlar için Alo 153 Çevre Hattı’nı arayarak çevre kirliliği şikayetlerinizi bildirebilirsiniz.
2. Ankara’da “Temiz Hava Eylem Planı” kapsamında bisiklet yollarının sayısının artırılması hedefleniyor.
3. İzmir Büyükşehir Belediyesi, toplu taşıma araçlarında Euro 6 motorlu araçları tercih ederek emisyonları azaltmayı hedefliyor.
4. Türkiye’de Enerji Verimliliği Kanunu ile enerji tasarrufu teşvik edilmekte ve binalarda yalıtımın önemi vurgulanmaktadır.
5. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Hava Kalitesi İzleme İstasyonları sayesinde şehirlerdeki hava kalitesi değerlerini anlık olarak takip edebilirsiniz.
Önemli Notlar
Hava kirliliğinin nedenleri karmaşıktır ve sanayi, ulaşım, ısınma gibi birçok faktörü içerir.
Hava kirliliği, solunum yolu hastalıkları, kalp rahatsızlıkları ve kanser gibi birçok sağlık sorununa yol açabilir.
Hava kirliliğini azaltmak için sürdürülebilir enerji kaynaklarına yatırım yapmalı, toplu taşımayı teşvik etmeli ve endüstriyel emisyonları kontrol altına almalıyız.
Bireysel olarak, ulaşım alışkanlıklarımızı değiştirerek, enerji tasarrufu yaparak ve geri dönüşüme önem vererek hava kirliliğini azaltmaya katkıda bulunabiliriz.
Teknolojik çözümler ve akıllı şehir uygulamaları, hava kalitesini artırmak için önemli araçlardır.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ) 📖
S: Hava kirliliğinin başlıca nedenleri nelerdir?
C: Benim yaşadığım Ankara’da hava kirliliğinin en büyük sebebi kış aylarında ısınmak için kullanılan kalitesiz kömürler. Emin olun, o kömür dumanı ciğerlerimi yakıyor resmen.
Tabi ki, İstanbul gibi büyük şehirlerde trafik yoğunluğu da çok önemli bir faktör. Arabaların egzozlarından çıkan gazlar, havayı zehirliyor. Bir de sanayi tesislerinin bacalarından çıkan dumanları unutmamak lazım.
Eskiden fabrikaların olduğu bölgeden geçerken burnumu tıkardım, şimdi maske takıyorum.
S: Hava kirliliği sağlığımızı nasıl etkiler?
C: Hava kirliliği benim gibi astım hastalarını perişan ediyor. Nefes almakta zorlanıyorum, sürekli öksürüyorum. Doktorum, hava kirliliğinin solunum yolu hastalıklarına, kalp rahatsızlıklarına ve hatta kansere yol açabileceğini söyledi.
Ayrıca, çocukların akciğer gelişimini de olumsuz etkiliyormuş. Yeğenim daha minicik, onu da düşünüyorum. Bu kirlilik yüzünden çocuklarımızın sağlığı tehlikede.
S: Hava kirliliğini azaltmak için bireysel olarak neler yapabiliriz?
C: Öncelikle, toplu taşıma araçlarını kullanmaya özen göstermeliyiz. Arabayla tek başımıza gitmek yerine, otobüse, metroya binmek hem trafiği azaltır hem de havayı temizler.
Ben, mümkün olduğunca bisiklet kullanmaya çalışıyorum. Hem spor yapıyorum hem de çevreye katkıda bulunuyorum. Evde enerji tasarrufu yapmak da önemli.
Gereksiz yere yanan lambaları söndürmeliyiz, yalıtım yaptırarak ısınma maliyetini düşürmeliyiz. Bir de bilinçli tüketici olmak lazım. Gereksiz ürünler almamalı, geri dönüşüme önem vermeliyiz.
Ben pazardan filemle alışveriş yapıyorum, plastik poşet kullanmamaya çalışıyorum. Küçük adımlar, büyük farklar yaratır.
📚 Referanslar
Wikipedia Encyclopedia
